EKONOMİK KRİZİN DEĞERLENDİRİLMESİ
İSO Bşk.Sn.Tanıl KÜÇÜK,
İstanbul Sanayi Odası Başkanı Sn.Tanıl KÜÇÜK; 22.10.2008 akşamı derneğimizin geleneksel Salı Sohbet Toplantısına katılarak Dernek Üyelerimiz ve Rumelili Dostlarımızla birlikte olmuştur.
Yönetim Kurulu Üyeleri ile toplantı odasında dernek hakkında bilgi alarak, kısa bir görüşmenin ardından Şeref Defterimizi imzalamıştır.
Sayın Tanıl Küçük " Dünya ve Türkiye'deki Ekonomik Krizin Değerlendirilmesi " konulu sunumu  ile üyelerimizi bilgilendirmiştir. Sohbet ortamındaki konuşması sonrası sorulu cevaplı devam eden toplantının sonunda, RUYİAD Ynt.Krl.Bşk. Sayın İdris KORALP tarafından Sayın Tanıl KÜÇÜK'e  "RUYİAD Teşekkür BELGESİ"  takdim edilmiştir.
 Toplantımızın ardından topluca üyelerimiz ile birlikte Kosava Et Lokantasına akşam yemeğine geçilmişitir. Güzel bir atmosferde yenen yemekte sohbete devam edilmiştir.

Sayın Tanıl KÜÇÜK  tarafından değinilen konular:

AMERİKAN MALİ SİSTEMİNDE, 2007 YILININ İKİNCİ YARISINDA PATLAK VEREN KRİZ, BİR YIL SONRA, 2008 SONBAHARINDA ÇOK CİDDİ BİR BOYUTA ULAŞTI. ABD'DE, ÖNCE, MORTGAGE ŞİRKETLERİ, SONRA YATIRIM BANKALARI BATTI. 158 YILLIK LEHMAN BROTHERS'IN İFLASI, TÜM DÜNYAYI ADETA ŞOK ETTİ. AMERİKA, ÖNCE, AMERİKAN MERKEZ BANKASI, FED ARACILIĞIYLA, LİKİDİTE SAĞLAYARAK SORUNU ÇÖZMEYE ÇALIŞTI.

FAİZ İNDİRİMİ GEREKLİ BİR ADIMDI AMA SORUNU ÇÖZMEKTE O DA YETERLİ OLMADI. ARDINDAN, BUSH YÖNETİMİ, TÜRKİYE'NİN GSYİH'SINDAN DAHA BÜYÜK, 800 MİLYAR DOLARLIK BİR KURTARMA PAKETİNİ DEVREYE SOKTU. PAKETİN KABUL EDİLMESİNİ TAKİBEN, BİR İKİ GÜNLÜK SAKİNLİĞİN ARDINDAN AMERİKAN VE DÜNYA BORSALARINDA YİNE BÜYÜK ÇÖKÜŞLER YAŞANDI. BU ARADA, KRİZİN AVRUPA'YI DA ETKİSİ ALTINA ALDIĞI GÖRÜLDÜ. BİR ÜLKE, İZLANDA BATTI!

EN SON OLARAK HEDGE FONLARDA BÜYÜK RİSK OLDUĞU HABERLERİNİ OKUDUK.

BİR BÜYÜK ENDİŞE DE, MALİ SİSTEMDEKİ SORUNLARLARA BİRLİKTE, ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDE, UZUN SÜREBİLECEK BİR RESESYONA, YANİ, EKONOMİK DURGUNLUĞA GİRİLMESİ.

ŞUNU SÖYLEYEBİLİRİZ Kİ, 2000'Lİ YILLARIN BAŞINDAN BU YANA, DÜNYADA, ENFLASYONUN, FAİZLERİN DÜŞÜK, LİKİDİTENİN BOL OLDUĞU ŞANSLI BİR DÖNEM YAŞANMIŞTI.
BİZ DE, TÜRKİYE OLARAK, ULUSLARARASI ORTAMDAKİ BU ŞANSLI DÖNEMDEN FAYDALANDIK.

KÜRESEL EKONOMİDE, RÜZGARLAR CİDDİ ANLAMDA TERSİNE DÖNÜYOR. KÜRESELLEŞMENİN BAŞINI ÇEKEN SEKTÖR FİNANS SEKTÖRÜYDÜ.

REEL EKONOMİDEN FARKLI OLARAK, SINIRLAR BURADA GERÇEKTEN ORTADAN KALKMIŞTI. BİLGİSAYARDA BİR TUŞA BASILMASIYLA, MİLYARLARCA DOLAR DÜNYADA SERBESTÇE DOLAŞABİLİYORDU. TÜM BUNLAR FİNANS SEKTÖRÜNÜ ÇOK BÜYÜTTÜ. DAHA ÖNCE DUYMADIĞIMIZ, TÜREV ÜRÜNLER DENİLEN, ÇOK KARMAŞIK YAPIDA, YENİ FİNANSAL ÜRÜNLER GÜNDEME GELDİ. BU YENİLİKLER, ABD'DE KONUT KREDİSİ PİYASASINA DA YANSIMIŞ.

KREDİYİ AÇAN MALİ KURULUŞ, O KREDİYİ, GERİ DÖNENE KADAR BİLANÇOSUNDA TUTMAK YERİNE, KONUT SAHİBİNDEN ALACAĞINI KARŞILIK GÖSTEREREK PİYASAYA TAHVİL İHRAÇ ETME YOLUNA GİDEBİLMİŞ. TAHVİLLERİ ALANLAR, BAŞKA MENKUL KIYMETLERLE KARIŞTIRARAK, TASARRUF SAHİPLERİNE, YENİ FİNANSAL ÜRÜNLER SUNMUŞLAR.

KÜRESEL PİYASALARDA SIKINTILAR BAŞLADIĞINDAN BERİ, ELBETTE Kİ, BİZLERİ, ESAS OLARAK, BÜTÜN BUNLAR ÜLKEMİZİ, TÜRKİYE'Yİ NASIL ETKİLEYECEK SORUSU İLGİLENDİRİYORDU.

BİZ BU SORUYA HEP; DÜNYA EKONOMİSİNİN LOKOMOTİFİ OLAN AMERİKA'DA YAŞANAN KRİZ, ŞÖYLE YA DA BÖYLE TÜRKİYE'Yİ DE MUTLAKA ETKİLEYECEKTİR CEVABINI VERMİŞTİK.

NİTEKİM, İLK ETKİLERİ BORSA VE DÖVİZDE GÖRDÜK.

BORSA DÜŞTÜ, KUR YÜKSELDİ. GEÇMİŞ DENEYİMLERİMİZ NEDENİYLE, BİZLER, DÖVİZ KURUNUN YÜKSELMESİNİ KRİZ ÖLÇÜTÜ OLARAK GÖRME EĞİLİMİNDEYİZ. KURUN YÜKSELMESİ ÖNEMLİ BİR İŞARETTİR, AMA, İLK ETKİDİR, GÖRÜNÜRDEKİ ETKİDİR.

İHRACATIMIZIN %60'INA YAKINI AVRUPA BİRLİĞİ NEDİR. AVRUPA EKONOMİLERİNİN DURGUNLUĞA GİRMESİ, BİZİM İHRACATIMIZI DA OLUMSUZ ETKİLEYECEKTİR. TÜRKİYE, 2002 YILINDAN BU YANA YILDA ORTALAMA %6.8 ORANINDA BÜYÜMEYİ BAŞARMIŞTIR. 2007 İTİBARİYLE TÜRKİYE EKONOMİSİNDE BÜYÜME TÖKEZLEMEYE BAŞLAMIŞTIR. DİĞER TARAFTAN EKONOMİ BÜYÜMESİNE RAĞMEN, İŞSİZLİĞİN ÖNLENMESİNDE NEREDEYSE HİÇ MESAFE KAYDEDİLEMEMİŞTİR. EKONOMİNİN YILDA ORTALAMA %6.8 BÜYÜDÜĞÜ DÖNEMDE İSTİHDAMIMIZ SADECE %1 ORANINDA ARTIŞ GÖSTEREBİLMİŞTİR.

SON VERİLERE GÖRE, AĞUSTOS 2008 İTİBARİYLE, BİR YILLIK CARİ AÇIK YAKLAŞIK 49 MİLYAR, SEKİZ AYLIK CARİ AÇIK DA 35 MİLYAR DOLARDIR. CARİ AÇIK ARTARKEN, MAALESEF Kİ, AYNI DÖNEMDE DÖVİZ GİRİŞİ AZALMIŞTIR. AYNI DÖNEMDE, NET PORTFÖY YATIRIMI, BAŞKA BİR İFADE İLE, SICAK PARA GİRİŞİNDE 2007'YE GÖRE %70 ORANINDA AZALMA VARDIR.

TEMEL SORUNLARDAN BİRİ DE, YÜKSEK ARA MALI İTHALATIMIZDIR, Kİ, BİZLER BU SORUNA HER FIRSATTA DİKKAT ÇEKME GAYRETİ İÇİNDEYİZ. BU KONU, YÜKSEK DIŞ TİCARET AÇIĞI VE CARİ AÇIĞIN DA ANA NEDENLERİNDEN BİRİDİR. 2008'İN İLK SEKİZ AYI SONUNDA İHRACATIMIZIN TOPLAMI 92,5 MİLYAR DOLARDIR. AYNI DÖNEMDE TOPLAM İTHALATIMIZ 145,6 MİLYAR DOLAR, ARA MALI İTHALATIMIZ DA 110,7 MİLYAR DOLARDIR. TÜRKİYE YÜKSEK KATMA DEĞERLİ BİR ÜRETİM YAPISINA GEÇİŞİ HEDEFLEMEK ZORUNDADIR.

ELDEKİ SON VERİLERE GÖRE, 2008'İN İKİNCİ ÇEYREĞİ SONU İTİBARİYLE, ÖZEL SEKTÖRÜMÜZÜN DIŞ BORCU 190,5 MİLYAR DOLARDIR. BURADA BİR OLUMLU NOKTA, REEL SEKTÖRÜN, 125 MİLYAR DOLARLIK DIŞ BORCUNUN, 97 MİLYAR DOLARININ, YAKLAŞIK %78'İNİN UZUN VADELİ OLMASIDIR.

2001 SONRASINDAKİ YENİDEN YAPILANMA SONRASINDA, BANKACILIK SEKTÖRÜMÜZ ESKİYE KIYASLA ÇOK DAHA SAĞLAM BİR YAPIYA TAŞINMIŞTIR. ABD'DE SORUNA YOL AÇAN TÜREV ÜRÜNLERE, RİSKLİ FİNANSAL ÜRÜNLERE FAZLA YÖNELMEMİŞTİR. BANKACILIK SEKTÖRÜMÜZ GİBİ, BÜTÇE DENGELERİMİZ DE GEÇMİŞE KIYASLA ÇOK DAHA İYİDİR. UZUN YILLARDIR ZOR KOŞULLARDA REKABET MÜCADELESİ VEREN TÜRK REEL SEKTÖRÜ, KRİZLERE KARŞI ADETA AŞILANMIŞTIR. BU SEFER DE VAR GÜCÜYLE MÜCADELE EDECEKTİR.

ÖNÜMÜZDEKİ BU ZOR SÜREÇTE, ÖNCELİKLİ HEDEFİMİZ, ÜRETİMİ, İSTİHDAMI VE İHRACATI NE OLURSA OLSUN CANLI TUTMAK, DEVAM ETTİRMEK OLMALIDIR. ŞU AN İTİBARİYLE TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNDE KRİZİ ÇAĞRIŞTIRAN BİR BELİRTİ OLMASA DA;
İLERDE ORTAYA ÇIKABİLECEK SIKIŞIKLIKLARIN REEL SEKTÖRÜ OLUMSUZ ETKİLEMESİNİ ÖNLEMEK ÜZERE;
MERKEZ BANKASI İLE KOORDİNASYON İÇİNDE GEREKTİĞİNDE PİYASAYA LİKİDİTE SAĞLAMAYA YÖNELİK HAZIRLIKLARIN ŞİMDİDEN YAPILMASINDA FAYDA VARDIR. ZOR DURUMDAKİ KOBİ'LERE DESTEK OLMAK ÜZERE, HALK BANKASI VE ZİRAAT BANKASI DEVREYE GİREBİLMELİDİR.

GEREKTİĞİNDE DOĞRUDAN FİRMALARA LİKİDİTE SAĞLAMAYA YÖNELİK FORMÜLLER ÜZERİNDE BİLE DÜŞÜNÜLMELİDİR. SON DÖNEMDE, BAZI BANKALARIN KREDİLERİNİ GERİ ÇAĞIRMA EĞİLİMİNE GİRDİKLERİ YOLUNDA HABERLER DUYULMAKTADIR.

FİNANS SEKTÖRÜMÜZÜN REEL SEKTÖRÜ SIKINTIYA SOKMAMAK KONUSUNDA HASSASİYET GÖSTERMESİ VE UZUN YILLARDIR ÇALIŞTIĞI MÜŞTERİLERİNE SAHİP ÇIKMASI BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTADIR.

REEL SEKTÖR FİNANSMAN DARBOĞAZINA GİREREK, ÜRETİMİ VE İSTİHDAMI DURDURMAK ZORUNDA KALIRSA, BUNDAN, FİNANS SEKTÖRÜ DE DAHİL OLMAK ÜZERE TÜM ÜLKE EKONOMİSİNİN OLUMSUZ ETKİLENECEĞİ AÇIKTIR.

BÖYLE BİR NOKTADAN SONRA ALINACAK TEDBİRLERİN İŞE YARAMASI DA GÜÇLEŞECEKTİR.

İÇİNDE BULUNULAN OLAĞANÜSTÜ KOŞULLARDA KREDİ MALİYETLERİNİN ARTMASI KABUL EDİLEBİLİR, ANCAK, REEL SEKTÖRÜN HAYAT SUYU DİYEBİLECEĞİMİZ, KREDİ MUSLUKLARI ASLA KAPANMAMALIDIR.

KREDİ MUSLUKLARINI AÇIK TUTMANIN YANI SIRA, BİR DİĞER ÖNEMLİ ADIM DA, SANAYİMİZİN REKABET GÜCÜNÜ ARTIRMAK, BÜYÜMEYİ DEVAM ETTİRMEK AÇISINDAN SON DERECE ÖNEMLİ OLAN, ANCAK UZUN YILLARDIR ERTELENEN DÜZENLEMELERİN SÜRATLE HAYATA GEÇİRİLMESİ OLACAKTIR. SANAYİMİZ UZUN YILLARDIR, REKABET ETTİĞİ ÜLKELERDEN DAHA YÜKSEK MALİYETLERLE ÜRETİM YAPMAK ZORUNDA KALMIŞ VE TÜM ÇABALARIMIZA RAĞMEN BU DURUM DEĞİŞTİRİLEMEMİŞTİR.

BUNA RAĞMEN, SANAYİMİZ, 26 ÇEYREKTİR DEVAM EDEN BÜYÜMENİN LOKOMOTİFİ OLMAYI BAŞARMIŞTIR.

BİZİ BEKLEYEN ZOR DÖNEMDE, ÜRETİMİ, İHRACATI VE İSTİHDAMI DEVAM ETTİRMEK ADINA, KAMU KAYNAKLI GİRDİ MALİYETLERİ BİR AN ÖNCE AŞAĞI ÇEKİLMELİDİR.

KKDF, ELEKTRİK FATURALARINDAKİ TRT PAYI GİBİ, UZUN SÜREDİR GÜNDEMDE OLAN İNDİRİMLER ARTIK YAPILABİLMELİDİR.

ÖNÜMÜZDEKİ GÜNLERDE, ÖZEL SEKTÖR OLARAK BİZLERİN DE İŞÇİ ÇIKARMAYI EN SON BAŞVURULACAK YÖNTEM OLARAK GÖRMEK KONUSUNDA HASSAS OLMAMIZ GEREKİYOR.

YAŞANAN ÖRNEKLER, GEÇ KALINDIĞI TAKDİRDE KURTARMA PAKETLERİNDEN NETİCE ALINMADIĞINI ORTAYA KOYMUŞTUR.

BU NEDENLE, EKONOMİMİZİ KORUMAK, KRİZİN MUHTEMEL OLUMSUZ ETKİLERİNİ MİNİMİZE EDEBİLMEK ADINA, KARARLI, HIZLI VE GEREKİRSE DE RADİKAL OLMAK ZORUNDAYIZ.